کلیساهای آشوریان و آثار باستانی و فعالیت ها

کلیساهای آشوریان ایران

کلیسای مریم ماوانا

کلیسای ماوانا مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان ارومیه، بخش ماوانا، روستای ماوانا واقع شده است. این کلیسای کاتولیک کلدانی است و تاسیس ساختمان آن در سال 1879 آغاز شد و در سال 1883 به پایان رسید و توسط جامعه ماوانا در 1978-1982 تعمیر شد.

کلیسای مریم مقدس قراجلو

در نزدیکی ارومیه واقع است و قدمت آن به قرن پانزدهم می رسد و بارها تعمیر شده است.

کلیسای مار استفانوس جنیزا

جنیزا روستایی در ارومیه است. دویست سال قدمت دارد و بخشی از کلیسای شرق آشوری است.

کلیسای مار گوگیز در روستای ساعتلو

کلیسایی با قدمت سیصد ساله در سال 1972 و بخشی از کلیسای شرق  آشوری ساخته شده است.

کلیسای مار سوریشو

بخشی از کلیسای شرق  آشوری در روستای موشی آباد ارومیه. بر روی یک کلیسای قدیمی در سال 1914 ساخته شده است.

کلیسای مار گورگیز در روستای اردو شاهی

بر روی یک کلیسای 150 ساله در سال 1963 ساخته شده است. 

کلیسای برادران آشوری

توسط شورای شبانه روزی آن به ریاست کشیش توما ناصری و کشیش پیر بیت دیوید در سال 1974 در تهران ساخته شد.

کلیسای انجیلی آشوری تهران

ساخت آن در اکتبر 1959 توسط شورایی به ریاست کشیش پولوس سادا در تهران آغاز شد و در 26 مه 1961 مار توما نام گرفت.

کلیسای مار گیورگیز تهران

بخشی از کلیسای شرق  آشوری است که در سپتامبر 1961 با حمایت پدرسالار مار دینخای چهارم ساخته شد و در سال 1962 توسط پاتریارک مار ایشی شیمون مقدس شد.

کلیسای مار استفان

در روستای قزل عاشق ارومیه است و توسط شورای کلیسای آشوری شرق در سال 1967 بر روی کلیسای قدیمی به همین نام ساخته شده است.

کلیسای مار غور یاغوس

در روستای یغمور ارومیه و بخشی از کلیسای شرق آشوری است. پنجاه سال پیش بر روی یک کلیسای قدیمی ساخته شد.

کلیسای یوسف

متعلق به کاتولیک‌های آشوری و کلدانی‌های تهران و بزرگ‌ترین و زیباترین کلیسای شرق است. ساخت و ساز در سال 1945 با حمایت اسقف مار یوسف شیخو آغاز شد و در سال 1950 به پایان رسید و توسط اسقف مار یوسف غنیما مقدس شد.

کلیسای مریم مقدس

ساخت آن در سال 1979 با حمایت پدرسالار مار دینخای چهارم به پایان رسید.

کلیسای مار یوهانا کولان

بر بلندترین نقطه تپه ای در کنار روستای کولان ساخته شده است.

کلیسای اودیشو

بخشی از کلیسای شرق آشوری در روستای ترمانی در ارومیه

کلیسای مریم مقدس ارومیه

بخشی از کلیسای شرق آشوری و قدیمی ترین کلیسای ایران و کل جهان است. این بنا بر روی معبد یکی از سه حواری که در راه بازگشت از بیت لحم در سوریه جان باختند، ساخته شده است.

کلیسای خسرو آباد مار گورگیس

از کلیساهای زیبای آشوری در منطقه سلماس است. ساخته شده بر روی یک کلیسای قدیمی‌تر در سال 1845 توسط رئیس آشوری‌ها و کلدانی‌ها در قرن یازدهم، اما در زلزله سال 1930 تخریب شد. 

کلیسای مار سیرگیز

بخشی از کلیسای آشوری-کلدانی از قرن 18. در روستای خسرو آباد سلماس است و در زلزله سال 1930 به سختی آسیب دیده است.

کلیسای گولان مار ایدی

در سال 1967 بر روی یک کلیسای قدیمی ساخته شد

مار یعقوب پاتاور

بخشی از کلیسای آشوری-کلدانی در روستای پاتاور سلماس. در جریان زلزله تخریب شد اما در سال 1966 بازسازی شد.

کلیسای مریم مقدس جولان

بخشی از کلیسای آشوری-کلدانی که در سال 1952 توسط اسقف مرزایا دشتو ساخته شد.

کلیسای مرزایا خسرو آباد

توسط اسقف مرزایا دشتو ساخته شده است 

کلیسای مار توما

بخشی از کلیسای شرق آشوری و قدیمی ترین کلیساهای چهار قرنی در روستای بالون است. 

معبد هرمز رابان

بخشی از کلیسای شرق آشوری متعلق به قرن نهم معبد 

مار پطروس

گفته می شود این معبد توسط پزشک مشهور آشوری به نام گابریل بختیشو در قرن هشتم ساخته شده است. او در جاده ارومیه به دریاچه ارومیه بیمارستان بیماری های صعب العلاج داشت.

کلیسای الغایی مار ایدی

بخشی از کلیسای شرق آشوری در روستای صخره‌ای الغایی از قرن پانزدهم

کلیسای گلپاشان مار گیور گیس

کلیسای کاتولیک آشوری کلدانی این کلیسا را ​​در سال 1869 ساخته و کشیش پولوس بیجان آن را مقدس کرد.

کلیسای مار سیرگیس و مار بکوس

بر روی مقبره دو قدیسان شهید آشوری در پنج قرن گذشته بر روی تپه های کوه سر ساخته شده است.

کلیسای مار زایا

اولین بار در قرن 16 در روستای گوگ تپه ساخته شد اما بارها تعمیر شد.

کلیسای مریم مقدس

بخشی از کلیسای کاتولیک آشوری کلدانی در ارومیه. در آوریل 1953 بر روی یک کلیسای قدیمی ساخته شد و در سال 1964 مقدس شد.

کلیسای مریم مقدس گلپاشان

توسط شرق کلیسای آشوری در سال 1905 ساخته شده است. کلیسا، برج ناقوس و گنبد به زیبایی از آجر ساخته شده است.

آثار باستانی در کلیساهای آشوری

الف. سنگ قبر کلیسای مریم مقدس ارومیه از قرن 19

ب- سنگ قبر در معبد مریم مقدس ارومیه که به اعتقاد آشوری ها قدیمی ترین کلیسای جهان است. سنگ قبر مربوط به قرن هشتم است

ج- سنگ قبر روستای عبدالله کندی در حاشیه غربی دریاچه ارومیه با قدمت چهارصد سال

 

زبان آشوری

زبان آشوری در طول سالیان متمادی تغییرات عظیمی را تجربه کرده است. محققان معتقدند پس از این پراکندگی سامی های اصلی به چهار گروه عمده پراکنده شدند. 

زبان سامی عمدتاً به چهار شاخه اصلی تقسیم می شود:

1-شاخه شرقی: که به نام آکادمی نیز شناخته می شود، این شاخه توسط سامی ها در بین النهرین از جمله مردم بابل و آشوریان استفاده می شد.

شاخه غربی: با لهجه ها و زیرشاخه های فراوان به عبری نیز معروف است
شاخه شمالی: که به آرامی نیز معروف است، توسط برخی از ملل در خاور نزدیک استفاده می شد یهودیان و اعراب به عنوان زبان بین المللی و محاوره ای پس از آکادمی استفاده می کردند. رفته رفته بود به دو شاخه غربی و شرقی تقسیم می شود. شاخه شرقی، سریانی، توسط مردم در کرانه های غربی رود فرات استفاده می شد و بعدها به دو شاخه غربی یا یعقوبی و شرقی که مورد استفاده مردم بین النهرین بود تقسیم شد. شاخه شرقی سریانی با نام های بسیاری از جمله ارفا، نسطوری، ادبیات یا زبان باستانی (قدیمی) خوانده می شد. تمام کتب علمای کلیسای شرق به این زبان است و در آیین های مقدس کلیسا از این زبان استفاده می کند. در واقع زبان مسیحیان شرق است که در میان ایرانیان، اعراب و یونانیان به سریانی معروف است.
شاخه جنوبی: سامی هایی که در شبه جزیره عربستان سکنی گزیدند لهجه خاصی داشتند که بعدها عربی نامیده شد. زبان آشوری جدید به آرامی بابلی و مندایی نزدیک است و آرامی جدید و سریانی جدید نیز نامیده می شود. زبان آشوری محاوره ای کنونی به دلیل تأثیر زبان های کردی، عربی و ترکیه ای با زبان کلیسا متفاوت است.
 

سازمان های فرهنگی و اجتماعی آشوریان ایران

آشوریان دارای موسسات مذهبی، اجتماعی و فرهنگی مختلفی است و از آنجایی که اکثر آنها در تهران زندگی می کنند، این موسسات در این شهر متمرکز هستند، هرچند در هر شهری که زندگی می کنند، جوامع خود را دارند. برخی از جوامع آشوری و کلدانی مانند جامعه آشوری و کلدانی تهران و ارومیه بیش از صد سال قدمت دارند.

جامعه آشوریان تهران

این جامعه از اواسط سال 1320 در زمینه مسائل اجتماعی شروع به کار کرد و بسیاری از گروه های مذهبی و سیاسی پس از انقلاب ایران فعالیت خود را در داخل این جامعه آغاز کردند. جوامع یکی از مهمترین نهادهای ارتباطی هستند که هدفشان ارتقای اهداف اجتماعی و فعالیت های صنفی و همچنین اهداف قومی و فرهنگی است. یکی از مهمترین وظایف در این جوامع برقراری ارتباط با سایر سازمانهای دولتی بود.

جامعه آشوریان تهران در حال حاضر فعالیت های زیادی دارد که از آن جمله می توان به انتخاب اعضای هیئت مدیره و رئیس آن در هر سه سال یک بار اشاره کرد. آشوریان در ارومیه، اهواز، قزوین، شاهین شهر، کرمانشاه، تبریز و همدان جوامع خود را دارند. جامعه آشوریان از کمیته های مختلفی تشکیل داده است که منجر به نقش فعال تر آشوری ها شده است.

این کمیته ها عبارتند از:

شورای ملی فرهنگی جوانان آشوری: در سال 1360، اندکی پس از انقلاب ایران، بر اساس شورای دانشجویان آشوری که نهادی سازمان یافته و مرتبط با جامعه آشوری تهران بود تاسیس شد و تا سال 1378 فعال بود و نقش مهمی در ترویج آگاهی ملی و فرهنگی جوانان آشوری از طریق تشکیل گروه دانشجویی داشت. انتشار کتاب کودک به زبان آشوری و انتشار سالانه از دیگر فعالیت های این شورا بود. 

جامعه فارغ التحصیلان آشوری: این انجمن توسط تعدادی از فارغ التحصیلان آشوری دانشگاه های ایران در سال 1977 به منظور ارتقاء آگاهی فرهنگی و ملی آشوریان راه اندازی شد. همچنین کتابهای ارزشمندی به زبان آرامی منتشر کرده است. نقش انکار ناپذیری در حل مسائل روز جامعه آشوری دارد.

 کمیته زنان آشوری: این کمیته در سال 2001 به عنوان بخشی از جامعه آشوریان تهران برای ترویج فعالیت های زنان آشوری تشکیل شد. آنها شعبه خود را در هر کلیسا دارند و همچنین نماینده ای در سازمان ملی زنان دارند که ارتباط با نهادهای دولتی را تسهیل می کند. انجمن ها و باشگاه های آشوری در شهرهای دیگر ایران تشکیل شد از جمله باشگاه دوگاری در آبادان که توسط پیر سرمس با همکاری شرکت ملی نفت ایران تأسیس شد و در جریان جنگ ایران و عراق ویران شد. جوامع کلیسا از جمله جامعه جوانان کلیسا، جامعه زنان کلیسا و گروه های کر کلیسا نیز در هر چهار کلیسا تشکیل شده اند و توسط شورای شبانه روزی کلیسا اداره می شوند.

درمانگاه آشوری

موسسه خیریه ای بود که توسط آشوری های تهران تأسیس شد و پزشکان آشوری در آن از بیماران نیازمند ویزیت می کردند که بعد از انقلاب اسلامی ایران بسته شد.

مدارس آشوری

مدارس سوری در تمامی شهرهای دارای جمعیت قابل توجه از جمله تهران، آبادان، کرمانشاه و ارومیه فعال است.

 

موسسه آموزشی و فرهنگی مریم مقدس

ساخت این مؤسسه در سال 1970 در گردهمایی بزرگ سران کلیساهای کلدانی آشوری و آشوری و با حمایت جامعه آشوریان تهران و دکتر ویلسون بیت منصوری نماینده آشوریان و کلدانی ها در مجلس ایران آغاز شد. این ساختمان در سال 1351 به پایان رسید. مرحوم مرادخان بیشترین کمک مالی را به این مؤسسه کرد که در حال حاضر در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان دانش آموزان دختر می پذیرد.

موسسه آموزشی و فرهنگی بهنام

این بنا در سال 1949 توسط اسقف مار یوهانا ساخته شد و ساختمان جدید آن به مساحت 25 هزار متر مربع در سال 1972 در خیابان فرصت آماده بهره برداری شد. از آن زمان تاکنون حدود هزار دانش آموز آشوری از امکانات آموزشی باکیفیت آن استفاده کرده اند. 

باشگاه ستاره آشور

از نهادهای فعال آشوری در ورزش است و مسابقات ورزشی مختلفی از جمله جشنواره ورزشی نیسان را در ماه نیسان، آغاز بهار، برگزار می کند.

این جشنواره ورزشی-فرهنگی با عنوان جام نیسان پس از انقلاب ایران برگزار می شود. جشنواره فرهنگی ورزشی تموز نیز 19 سال است که در تبریز برگزار می شود. به همت یوناتن بت کلیا، نماینده آشوریان در مجلس ایران و جامعه آشوریان ارومیه، این مسابقه به یک مسابقه بین المللی بین ورزشکاران آشوری از سراسر جهان تبدیل شد. در سال 2002 در ارومیه برگزار شد که ورزشکاران آشوری از ایران، بین النهرین، سوریه، روسیه، گرجستان و کلیسای شرق آشوری ایران و ارمنستان در آن شرکت کردند.

مجموعه فرهنگی ورزشی آشوریان ارومیه

این مجموعه در نزدیکی قبرستان قدیمی آشوریان در ارومیه طی سال های 1982-1995 ساخته شده است. 

خانه سالمندان آشوری ارومیه

این بنا توسط اسقف مارتو مامیرام، رئیس کلیسای کلدانی آشوری در سال 1996 ساخته شد. ماهنامه پیام آشوری و الف و یا فصلی توسط آشوریان منتشر می شود که مرکز تحقیقات مذهبی سنت جان نیز دارند که کتاب هایی در زمینه شرق و مسائل مذهبی و تاریخی منتشر می کند. کتاب های محدودی نیز توسط کلیسای کاتولیک کلدانی آشوری منتشر می شود.

اتحادیه ها و شوراهای آشوری

شورای آشوریان روستای آده Ade ساکن تهران 1969 برای سازماندهی فعالیت آشوریان روستای آده تهران و توسعه استانداردهای زندگی آنها تاسیس شد. این شورا در زمینه های اجتماعی، عمرانی و ورزشی از جمله مدرسه سازی، مراکز بهداشتی درمانی، بازسازی کلیساها و... فعال است.

محصولات  سالانه ای را منتشر می کند که جوانان را با شخصیت های برجسته اجتماعی، فرهنگی و ملی آشنا می کند.

تاریخچه دهکده آده

علیرغم تحقیقات قابل توجه، هیچ نتیجه قطعی وجود ندارد، اگرچه یافته های جالبی به دست آمده است. آده در زبان آذری به معنی سرزمین یا جزیره است که در فارسی آداک تلفظ می شود. این روستا در پنج کیلومتری دریاچه ارومیه در پروژه های عمرانی بسیار فعال است و در بین روستاهای اطراف بسیار می درخشد. سابقه معتبری از شکل‌گیری آن وجود ندارد، اما دو شخصیت خارجی به نام‌های الی اسمیت و اوتیس دوایت بیش از دو قرن پیش برای دیدار اسقف مار یوسف در این روستا به ایران سفر کردند. آنها بازدید خود را در پژوهش مسیحی ارمنستان که در سال 1833 در بوستون، ایالات متحده منتشر شد، ثبت کردند. سوابق کتاب دیگری به نام اقامت هشت ساله در ایران نشان می دهد که آده در آن زمان روستایی شکوفا با ساکنان سخت کوش بوده و به دلیل اسقفانی که در آنجا زندگی می کردند، مرکز آن بوده مورد توجه بسیاری از خارجی ها و مبلغان است.

کلیساهای آده

کلیسای مار دانیل قدیمی ترین کلیسای این روستا است که بر فراز تپه های سواحل رودخانه نازلو ساخته شده است. این بنا بر روی مقبره مار دانیال قدیس شهید از کلیسای شرق، آشوری در چهار قرن ساخته شده است. این کلیسا در سال 1982 مرمت شد. 
کلیسای ایوانز صرب ها سال ها پیش توسط تعداد کمی از ارامنه ساکن این روستا ساخته شده است. در طول سال ها ویران شد و روستاییان یک کلیسای کوچک بر روی آوار آن ساختند.
کلیسای مار یوهانا در سال 1901 توسط قاشه گورگیز بیجان ساخته شد و زیباترین کلیسای این روستا است.
کلیسای مار یوسف که با نام کلیسای مریم مقدس و بخشی از کلیسای کاتولیک نیز شناخته می شود. حدود 190 سال پیش توسط اسقف مار یوسف که در داخل کلیسا دفن شده بود ساخته شد.
کلیسای پروتستان که در سال 1888 توسط ساکنان روستا ساخته شده است
کلیسای پنطیکاست که در سال 1931 توسط اهالی روستا به رهبری کشیش توما ناصری ساخته شد.

شورای جهانی آشوری

هر یک از روشنفکران آشوری در قرن بیستم به این نتیجه رسیدند که برای سازماندهی فعالیت های ملی و فرهنگی در سراسر جهان، باید سازمانی وجود داشته باشد که برای همه گروه های بزرگ و کوچک آشوری که در همه جا پراکنده شده اند، طرحی منحصر به فرد ارائه دهد تا بتوانند به سمت یک هدف مشترک حرکت کنند.. 

سرانجام در 10-13 آوریل 1968 نمایندگان سازمان های آشوری در 10 کشور در شهر پور فرانسه گرد آمدند. پیشنهاد تشکیل شورای جهانی آشوری تصویب شد که هر سازمان آشوری بتواند در آن شرکت کند. سازمان‌ها و امکانات شورای جهانی آشوری به تدریج در طی سال‌ها جمع‌آوری شدند. اختلافات در سال 1981 باعث ایجاد دو دستگی در شورا شد که به مدت 7 تا 8 سال به طول انجامید که سرانجام حل شد و شورا در یک گردهمایی در سوئد دوباره متحد شد. آخرین گردهمایی آنها در دیترویت آمریکا در سال 1997 بود.

شهدای آشوری، اسرا و جانبازان

آشوری ها شجاعانه در کنار برادران مسلمان خود جنگیدند. 

در بین آشوریان نیز شهدا، اسرا و جانبازان متعددی را می توانیم بیابیم که در طول هشت سال دفاع مقدس دوشادوش دیگر ایرانیان از وطن خود دفاع کرده اند.